Özet
Ortadoğu tarihin her döneminde çeşitli çatışmalara sahne olmuş bir bölgedir. Bu
çatışmaların yaşanmasında dini, siyasi, ekonomik ve sosyal nedenlerin yanı sıra,
bölgedeki ve bölge dışındaki bir kısım devletlerin ve devlet dışı aktörlerin de etkileri
olmaktadır.
Osmanlı Devleti’nin bölgedeki hâkimiyetinin sonlanmasından sonra, bölge üzerinde
yoğun bir şekilde hakimiyet mücadelesi yaşanmıştır. Bu mücadele sırasında
özellikle bölgedeki etnik, dini ve mezhepsel farklılıklar birer çatışma unsuru olarak
kullanılmış, bu yüzden de bölgedeki şiddet, terör ve çatışmalar günümüzde de
azalmak bir yana, artarak devam etmektedir.
Bu çatışmaları körükleyen bölge dışı aktörler olarak ABD ve Rusya gibi bölgede çıkarı
bulunan bazı devletler karşımıza çıkmaktadır. Bölge içinden ise Selefiliğin katı bir
yorumu olan Vahhabiliği benimsemiş Suudi Arabistan, Şia mezhebini resmi ideoloji
olarak benimsemiş İran, bölgede tutunmaya ve topraklarını genişletmeye çalışan
İsrail karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca bu sayılan bölge içi ve bölge dışı devletlerin
doğrudan veya dolaylı destekleri ile faaliyetlerini yürüten bir kısım devlet dışı
aktörler, bölgede yaşanan çatışmaların başta gelen amilleridir.
Anahtar Kelimeler: Suudi Arabistan, İran, İsrail, Vahhabilik, Şiilik, Mezhep
Çatışmaları
